PC Press
O nama
O nama
Pretplata
O nama
Postanite saradnik PC-ja
Kontakt sa redakcijom
PC Press
Novi broj
Novi broj   
Pretrazivanje
Arhiva
Arhiva   
PC Online
PC Plus   
Specijalna izdanja
Iz prakse Iz prakse
PC #208 : Mart 2014

 Naslovna  Sadržaj 
Ljuba Miodragović  

Bioskop u vašem domu

Televizor i medija plejer danas svi imamo, ali je za simulaciju bioskopskog doživljaja u kućnom okruženju potreban kompleksniji sistem za reprodukciju audio i video materijala. Glavna razlika je u zvuku, ali i u fleksibilnosti. Zato da vidimo kako izabrati AV risiver, zvučnike i drugu opremu, a da pri tom ne potrošimo previše para.

(kliknite za veću sliku)

Obično gledanje televizije od kućnog bioskopa razlikuju pre svega zvuci okruženja (surround sound) - u klasičnom scenariju zvuk dolazi samo iz ravni televizora. U neka ranija vremena to nije predstavljalo poseban problem, pošto su TV stanice emitovale jednokanalni zvuk koji je dolazio "pravo iz velike kutije" - tzv. mono-reprodukcija. Usledilo je emitovanje stereo-signala, pa ako ste imali CRT televizors dva zvučnika na bokovima,osećao se boljitak u reprodukciji, gde ste mogli da slušate zvuk s definisanom pozornicom, tzv. stereo zvučnom slikom. Pozicioniranje instrumenata i vokala se sada jasnije čulo s leve ili desne strane.

Počnimo od zvučnika

Višekanalni izvori zvuka poput DVD ili Blu-rayplejeranajčešće reprodukuju materijal snimljen za reprodukciju tri zvučnika u ravni (levi, desni i centralni kanal), ili materijal za zvukove okruženja. Osnovni surround paket nazivamo 5.1 sistem, a čine ga, pored navedenih kanala, i poseban kanal za niske frekvencije (LFE -low frequency effect). Oznaka .1 (u 5.1) dolazi otuda što LFE obuhvata desetak procenata celokupnog čujnog spektra. Centralni zvučnik je gotovo uvek zadužen za reprodukciju dijaloga: glasovi glavnih aktera uvek treba da dolaze sa slike, pa su pozicionirani upravo u centru. Ujedno se izbegava mešanje dijaloga s muzikom i zvučnim efektima, a rezultat su daleko razgovetniji vokali.

(kliknite za veću sliku)

Kompanija Dolby se proslavila sistemima za redukciju šuma s magnetofonskih traka, ali još veći uspeh je napravila kod sistema kućnih bioskopa. Dolby Digital definiše način kodiranja materijala za 5.1 kanalne sisteme. Nema potrebe da se bavimo svim Dolby-jevim, kao i konkurentskim DTS tehnologijama, ali pomenimo i alternativne sisteme poput 7.1, 9.1 ili, zašto ne, 11.2. Već znamo da prva brojka obeležava broj kanala, pa tako u sedmokanalnim sistemima, pored dva zadnja kanala, dobijamo i dva kanala koja stoje levo i desno od slušaoca; ti kanali se često nazivaju efekt kanalima i obeležavaju se kao FX. Ako se prisetimo bioskopske sale, upravo FX zvučnike posetilac vidi, s tim što njih može da bude i više od dva. Njihova uloga je najizraženija u efektima, jer se s njima, primera radi, dobija verniji utisak preleta aviona pri prelasku sa zadnjih kanala ka prednjima.

Moguće je dodati još dva zvučnika iznad prednjeg stereo-para i tako dobiti treću dimenziju u reprodukciji, a ovi kanali se nazivaju presence. Svi znamo da audiofili vole dobar bas, pa zašto koristiti samo jedan subwoofer, kad mogu i dva? Ljudsko uho ne može da raspozna odakle dolaze najniže frekvencije, pa se zato subwoofer-imogu postaviti na proizvoljnu poziciju u prostoriji.

Druge komponente sistema

(kliknite za veću sliku)

Kvalitetni (i brojni) zvučnici su neophodni za kućni bioskop, ali je za pun ugođaj potrebno još po nešto: izvor zvuka i slikei odgovarajući pojačivač, tj. AV risiver. Za izvor se mogu koristiti DVD plejer, Blu-ray plejer, različiti medija plejeri ili računari. Najbitnije je to da je svaki od ovih izvora opremljen HDMI izlazom, jer je to jedina relevantna konekcija za prenos svih potrebnih informacija (višekanalnog zvuka i Full HD videa). Izvora je širok, a najviši kvalitet se obično dobija iz Blu-ray plejera.

Sledeća stavka je AV risiver. Sama reč risiver (prijemnik) potiče iz vremena stereo-risivera - pojačivača koji u sebi imaju ugrađen radio-prijemnik. Skraćenica AV označava da je ovaj uređaj sposoban da "upravlja" audio i video signalom. Dakle, AV risiver je višekanalni pojačivač sa ugrađenim AM/FM radio-prijemnikom i sposobnošću da propušta ili obrađuje video-signal.

U prethodnoj deceniji AV risiveri su imali ugrađena elektronska kola koja su bila sposobna da "poboljšaju" video-signal, odnosno da ga iz standardne rezolucije ekstrapoliraju u Full HD rezoluciju. Danas jeftiniji AV risiveri samo propuštaju video-signal, jer potreba za skaliranjem video-materijala više nije tako velika. Ipak, AV risiveri iz gornje klase sada mogu daskalirajuFull HD materijal na 4K rezoluciju, što deluje impresivno.

Za savete za kupovinu i konfigurisanje AV risivera, izbor zvučnika i njihovo pozicioniranje, efekte ugradnje soundbar-a umesto klasičnog surround sistema,

tipove raspoloživih kablova i konfigurisanje sistema tako da se dobije najbolji zvuk, pogledajte PC#208.